Henryk Sienkiewicz
"Bez dogmatu"
20 PAŹDZIERNIKA.
Nie! Znaleźli mnie i tu. Znów od dwóch dni nie mam spokoju, znów się rękoma trzymam za głowę, żeby mi czaszka nie pękła od tego koła rozpędowego, które się w niej obraca. Myślę znów o Płoszowie i o niej - i o mojej pustce w przyszłości. Jaka to jest przeraźliwa rzecz, gdy komu zbraknie nagle tego, czym żył wyłącznie i jedynie! Nie wiem, czy choroba osłabiła mój umysł, ale po prostu nie rozumiem różnych zjawisk, które w sobie dostrzegam. Oto zdaje mi się, że moja zazdrość przeżyła moją miłość.
I to jest zazdrość podwójna, bo nie tylko o fakta, lecz i o uczucia. Rwie się wszystko we mnie na myśl, że to dziecko, które ma przyjść na świat, zabierze serce Anielki dla siebie, a co więcej - o co głównie mi idzie - nakłoni je ku Kromickiemu.
Ja bym tej kobiety, gdyby była wolna, już teraz nie chciał, ale nie mogę znieść przypuszczenia, że ona będzie kochała męża. Oddałbym resztę życia za to, by nikt już jej w życiu nie kochał i ona nikogo. Pod tym warunkiem jeszcze bym potrafił istnieć.