Henryk Sienkiewicz

Toast łaciński z r. 1900

Vos quidem advenae amantissimi qui ex remotis terrarum oris huc contendistis, ut nostrum conventum praesentia vestra illustraretis - salvere nunc iubeo. Dixissem vos peregrinos, si in hac republica litteraria, quae omnes universarum gentium homines coniungit, esset quid peregrini - ac non potius communis patriae mundani cives versaremur, eodem veritatis et pulchritudinis amore consociati, qui cunctis praelucet, tamquam sidus unicum et unice expetendum.
Me quidem vestri insignis favoris semper memorem esse futurum persuasum habeatis; at liceat mihi solemni hoc momento mei ipsius mearumque partium oblivisci; etenim vos profecto acceptissimo vesto adventu in universa litterarum studia Polonorum observantiam vestram testificari voluistis. Ex qua si quid in me redundaverit, equidem satis superque honoratum me opinabor, qiu pro virili parte communem laborem promovere et augere sim conatus.
Salvete igitur iterum, atque ita nostri mementote ut nosmet ipsi vestrum adventum sincera fide et gratissimis semper animis sumus prosecuturi.

Przekład

Witam was, goście najmilsi, którzyście zjechali tutaj ze stron dalekich, by obecnością swą uświetnić to nasze zebranie. Nazwałbym was cudzoziemcami, gdyby w tej rzeczypospolitej literackiej, która obejmuje wszystkich ludzi z najrozmaitszych narodów, można było mówić o cudzoziemskości - a nie o światowym obywatelstwie wspólnej ojczyzny, boć przecież jednoczy nas to samo ukochanie prawdy i piękna, które wszystkim nam przyświeca niby gwiazda jedyna i jedyny cel naszych dążeń.
I bądźcie pewni, że na zawsze zapamiętam te łaskawe względy, które mi okazujecie. Ale w tej uroczystej chwili wolę zapomnieć o sobie i mojej sprawie, albowiem przybywając tutaj do uniwersytetu polskiego, jemu właśnie okazać chcieliście cześć waszą. Jeśli zaś on zechciał mnie uczcić, zrobił to aż nazbyt wspaniałomyślnie w stosunku do tego, co na miarę sił ludzkich usiłowałem w dziedzinie pracy posunąć naprzód i wzbogacić.
Witajcie więc raz jeszcze i zachowajcie mnie w pamięci, tak samo jak i ja z całą szczerością i wdzięcznością wspominać będę, żeście tu przybyć raczyli.

Tekst zachował się w trzech odpisach; w zbiorach ks. Wiśniewskiego w Ćmielowie, w bibliotece Pawlikowskich w Medyce, w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie. Pierwszy ogłosił J. Birkenmajer w "Filomacie" 1929, nr 3, drugi w "Ruchu Literackim" 1931, VI, s. 276. Tekst krakowski zgodny jest z ćmielowskim. Przemówienie przeznaczone, jak z tekstu wynika, na uroczystość nadania Sienkiewiczowi doktoratu honorowego, nie zostało zapewne wygłoszone. Kto je przełożył na wytworną łacinę, nie wiemy, domyślać się tylko można, że zrobił to Kazimierz Morawski. Oryginału Sienkiewiczowskiego nie znamy, wobec czego podano tutaj tekst łaciński i jego przekład polski.

[powrót]