Henryk Sienkiewicz

Wiadomości bieżące, rozbiory
i wrażenia literacko-artystyczne

1880 [81-90]

81

Od dnia dzisiejszego w Salonie Ungra będzie wystawiony przez pięć dni obraz Henryka Siemiradzkiego On i Ona.
Jest to rzecz odpowiadająca Elegii.

82

Kleopatra Żmurki w środę ma być wyprawiona do Petersburga.
Obecnie Żmurko kończy obraz wielkich wymiarów przedstawiających Kazimierza Wielkiego i Esterkę.

83

Moniuszko, malarz, syn znakomitego muzyka, zamierza wyjechać do Krakowa w celu dalszego kształcenia się pod kierunkiem Matejki.
Nastąpi to po spieniężeniu jego obrazu noszącego tytuł Pierwsze spotkanie Jadwigi z Jagiełłą.
Krytyka wyraża się o tym obrazie bardzo pochlebnie; jakoż jest to dzieło, z którego widnieje talent.

84

Cyprian Godebski, znany rzeźbiarz, pracuje nad pomnikiem Mickiewicza.

85

Wieści teatralne. Od niejakiego czasu krążą po mieście wieści o mających jakoby nastąpić zmianach w składzie dyrekcji teatralnej.
Wieści te z obowiązku dziennikarskiego zapisujemy, nie przywiązując jednakże do nich wiary - i nie życząc sobie, by się sprawdziły.
Może to kogoś zdziwić, a jednak tak jest. Podejrzenie o stronniczą pobłażliwość dla dyrekcji przede wszystkim na nas spaść nie może. Gazeta nasza niejednokrotnie zamieszczała gorzkie uwagi tyczące się teatru. Uchybienia i błędy wykazywaliśmy zawsze, ilekroć nas uderzały; karciliśmy zbytnie wydatki na balet, utrudnianie debiutów i nieopatrzne marnowanie sił opery miejscowej.
Dyrekcja nie była i nie jest wolną od błędów, z drugiej strony jednak sprawiedliwość nakazuje nam przyznać jej pewne zasługi, które z całym uznaniem podnosimy.
Oto np. repertuar za jej rządów, w porównaniu z czasami dawniejszymi, niezaprzeczenie się ożywił. Dyrekcja ułatwiła zapisanie się na scenę warszawską takim np. znakomitościom, jak Modrzejewska, której pobyt z natury rzeczy musiał pociągnąć za sobą wprowadzenie nowych, nie grywanych poprzednio arcydzieł. Podniosło to natychmiast poziom sceny i ugruntowało jej sławę, którą żyje dotychczas. Przedstawieniu sztuk oryginalnych miejscowych nie stawiano również przeszkód, zaraz też znaleźli się liczni na tym polu pracownicy, między którymi wymieniamy znane już imiona Fredry młodszego, Narzymskiego, Blizińskiego, Lubowskiego, Zalewskiego, Rapackiego. Teatr stał się dla publiczności nieobojętnym miejscem rozrywki... w braku lepszej, ale czymś nader swojskim i bliskim. Przypuściwszy nawet, że pewien udział w tym rozwoju należy przypisać naturalnym biegowi rzeczy - znakomitym talentom, jakich kilka znalazło się w naszych czasach, i innym stosunkom, wobec którego teatr nabrał niebywałego znaczenia - zasługą jest dyrekcji, że nie tylko nie kładła się w poprzek ogólnym usiłowaniom, ale mniej lub więcej szczęśliwie starał się im dopomagać.
Na koniec tym, co najwięcej na stronę dyrekcji przemawia, jest jej takt, dzięki któremu nie uczyniła nic takiego, nie wystawiła żadnych takich sztuk, jakie by mogły stanowczo zrazić publiczność do instytucji teatralnej i pozbawić tę ostatnią ogólnego poparcia.
Słowa powyższe dyktuje nam bezstronność, a poniekąd i wzgląd na dobro teatru. Bywało dobrze i źle, ale jak jest, wiemy, przyszłość zaś zawsze jest niepewna. Nikt nie wie, co nastąpić może, i nikt nie ma zasady jakichś wyjątkowo pomyślnych okoliczności się spodziewać. Wobec tego wszystkiego powtarzamy jeszcze raz, że wieści o zmianach zapisujemy nie życząc sobie, by się sprawdziły, i z nadzieją, że nie mają podstawy.

86

Dziennik "Dla głodnych" wyjdzie w wymiarach ilustracji warszawskich, ale w potrójnie zwiększonej objętości.
Ma to być edycja wspaniała w całym znaczeniu tego słowa, wydana z przepychem drukarskim i rytowniczym, dotychczas u nas nie znanym,
Wszyscy najznakomitsi literaci, bez względu na kraje, w których mieszkają, i miejsca, jakie zajmują, zostali wezwani do współpracownictwa i prawie wszyscy nadesłali jakieś artykuły.
Podpisy ich będą autografowane.
Rycinę wstępną wykona Andriolli, zagajenie części literackiej będzie pióra Kraszewskiego.
Z malarzów nadesłali dotychczas swe prace: Brandt, Kossak, Kowalski, Ajdukiewicz, Rodakowski, Piccard, Witkiewicz. Współudział innych wraz z Matejką i Siemiradzkim jest zapewniony.
Czytelnicy znajdą również artykuły i autografy znakomitości scenicznych, jako to: Modrzejewskiej, Derynżanki, Kochańskiej, Królikowskiego, Smochowskiego, Żółkowskiego. - Z kompozytorów nazwiska i aforyzmy Żeleńskiego, Zarzyckiego, Wieniawskiego itd. Numer wyjdzie na widok publiczny w połowie lutego.

87

Ładny chłopiec, powieść Kraszewskiego, ukazała się w handlu księgarskim. Jest to odbitka z "Tygodnika Powszechnego".

88

Do pisarzów najgorliwiej rozpowszechniających w Czechach znajomość literatury polskiej należy niezaprzeczenie znakomity literat czeski F. Wł. Hovorka. W ostatnich czasach przełożył on znowu na język ojczysty dwie powieści Kraszewskiego: Milion posagu i Stary sługa.

89

Z powodu uchwały zapadłej na posiedzeniu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, na mocy której obrazy poprzednio wystawione na innej wystawie w Warszawie (czytaj: u Ungra) nie będą przyjęte na wystawę Towarzystwa, podniosło się kilka głosów w prasie, ganiących powyższą uchwałę. My byliśmy jedni z pierwszych, którzy zwróciliśmy uwagę na małostkowy charakter takich rozporządzeń. Emulacja, która by polegała na ściąganiu artystów przez najkorzystniejsze warunki, byłaby wielce pożądaną, ale niechęć z powodu utraty monopolu, przede wszystkim ze szkodą artystów, jest rzeczą niewłaściwą dla towarzystwa kładącego sobie za zadanie: "zachętę" do sztuk pięknych.

90

Bibliografia. Wyszedł z druku ostatni tom Wyboru pism J. I. Kraszewskiego. Obejmuje on Łzę w niebie, Szaławiłę i Podróż do miasteczka. Na końcu mieści się spis prenumeratorów całego wydania.

[powrót]